BOTULISMOA AGERTZEKO ARRISKUA EGON DAITEKE. BERDURAK GORDINIK SAR DAITEZKE. Elikagai azidoenek bero gutxiago behar izaten dute. OZPINKIAK EGITEKO, OZPINA DILUITU GABE EGOTEA KOMENI DA. SEGURTASUNA GAUZA GUZTIEN GAINETIK MODU EZIN HOBEA DIRA FRUITUAK ETA BARAZKIAK BILDU ETA DENBORA ASKOAN GORDETZEKO; ETXEAN EGITEN DIRENEAN, ORDEA, OSASUNERAKO ARRISKUA EKAR DEZAKETE JARRAIBIDE EGOKIAK BETE EZEAN. ETXEAN EGINDAKO KONTSERBAK Egia edo gezurra BOTULISMOA AGERTZEKO ARRISKUA EGON DAITEKE. Asmatu duzu, baieztapen hori zuzena da Ez da ohiko intoxikazioa –9 kasu urtean–, baina larria izan daiteke. Bakterio eta onddo askok kutsa ditzakete kontserbak, baina botulismoaren eragilea da arriskutsuena eta kezkagarriena, Clostridium botulinum bakterioa hain zuzen, zeina oso erresistentea baita beroarekiko (120 °C arte). pH-a 4,6 baino handiagoa duten elikagaietan hazten da (azidotasun txikikoetan), oxigenorik gabeko ontzietan eta 10 °C-tik gorako tenperaturetan. Hau da, beste onddo eta bakterio batzuk bezala, erraz ugaltzen da kontserba askok eskaintzen dituzten baldintzetan. Gainera, ezin dugu beti jakin elikagaia kutsatuta dagoela, itxura normala izan baitezake. Dastatzeak ere ez du ezer ziurtatzen, toxina botulinikoak ez baitu aldaketarik eragiten zapore, testura eta usainean. BOTULISMOA AGERTZEKO ARRISKUA EGON DAITEKE. Ez duzu asmatu, baieztapen hori zuzena da Ez da ohiko intoxikazioa –9 kasu urtean–, baina larria izan daiteke. Bakterio eta onddo askok kutsa ditzakete kontserbak, baina botulismoaren eragilea da arriskutsuena eta kezkagarriena, Clostridium botulinum bakterioa hain zuzen, zeina oso erresistentea baita beroarekiko (120 °C arte). pH-a 4,6 baino handiagoa duten elikagaietan hazten da (azidotasun txikikoetan), oxigenorik gabeko ontzietan eta 10 °C-tik gorako tenperaturetan. Hau da, beste onddo eta bakterio batzuk bezala, erraz ugaltzen da kontserba askok eskaintzen dituzten baldintzetan. Gainera, ezin dugu beti jakin elikagaia kutsatuta dagoela, itxura normala izan baitezake. Dastatzeak ere ez du ezer ziurtatzen, toxina botulinikoak ez baitu aldaketarik eragiten zapore, testura eta usainean. Elikagai azidoenek bero gutxiago behar izaten dute. Asmatu duzu, baieztapen hori zuzena da Kontserbarekin hasi aurretik, garrantzitsua da elikagaia azidoa den ala ez jakitea. pH-a 4,5baino txikiagoa izatea (azidoa) mugatu egiten du toxinen hazkundea (tomateek, ananak, laranjak, marrubiak, aranak, abrikotek, mertxikak, gereziak eta udareak izaten dute halako pH-a). Marmeladek azukre kontzentrazio handia dutenez, bakterioak ezin izaten du sortu, eta berdin gertatzen da limoiarekin edo ozpinarekin. Kontserba horiek maria bainuan berotu daitezke eltze normal batean —potoek ez dute elkar jo behar—, ordu bat eta bi ordu bitartean ura irakiten hasten denetik, produktuaren eta potoaren tamainaren arabera. Azidoak ez diren elikagaiek, dena den, adibidez piperminek, luzokertxoek, lekaleek, lekek, azaloreek, porruek, ilarrek, orburuek, txanpiñoiek edo azenarioek, 100 °C-tik gorako tenperatura behar izaten dute presioko eltzean (120 °C-an), eta 20-60 minutuz utzi behar dira lurruna ateratzen hasten denetik. Ireki aurretik, eltzea hoztera utzi behar da beti, behar bezala gelditu dadin hutsean ontziratua, potoak atera eta buruz behera jarri behar dira giroko tenperaturan hozten diren bitartean, hermetikoki itxi direla eta likidorik askatzen ez dutela egiaztatzeko. Funtsezkoa da hutsean ongi ixtea, produktua hartzitu ez dadin eta mikroorganismoak sor ez daitezen. Elikagai azidoenek bero gutxiago behar izaten dute. Ez duzu asmatu, baieztapen hori zuzena da Kontserbarekin hasi aurretik, garrantzitsua da elikagaia azidoa den ala ez jakitea. pH-a 4,5baino txikiagoa izatea (azidoa) mugatu egiten du toxinen hazkundea (tomateek, ananak, laranjak, marrubiak, aranak, abrikotek, mertxikak, gereziak eta udareak izaten dute halako pH-a). Marmeladek azukre kontzentrazio handia dutenez, bakterioak ezin izaten du sortu, eta berdin gertatzen da limoiarekin edo ozpinarekin. Kontserba horiek maria bainuan berotu daitezke eltze normal batean —potoek ez dute elkar jo behar—, ordu bat eta bi ordu bitartean ura irakiten hasten denetik, produktuaren eta potoaren tamainaren arabera. Azidoak ez diren elikagaiek, dena den, adibidez piperminek, luzokertxoek, lekaleek, lekek, azaloreek, porruek, ilarrek, orburuek, txanpiñoiek edo azenarioek, 100 °C-tik gorako tenperatura behar izaten dute presioko eltzean (120 °C-an), eta 20-60 minutuz utzi behar dira lurruna ateratzen hasten denetik. Ireki aurretik, eltzea hoztera utzi behar da beti, behar bezala gelditu dadin hutsean ontziratua, potoak atera eta buruz behera jarri behar dira giroko tenperaturan hozten diren bitartean, hermetikoki itxi direla eta likidorik askatzen ez dutela egiaztatzeko. Funtsezkoa da hutsean ongi ixtea, produktua hartzitu ez dadin eta mikroorganismoak sor ez daitezen. BERDURAK GORDINIK SAR DAITEZKE. Ez duzu asmatu, baieztapen hori okerra da Barazkiak eta berdurak, kontserban sartu aurretik, prozesatu egin behar dira (norberaren gustuen edo erabileraren araberakoa izango da hori). Ur irakinetan sartzea da aukera bat, denbora labur batez, ahalik eta mantenugai gutxiena gal dezaten. Hala, testura ezin hobea hartzen dute gero ozpinetan ontzeko, adibidez. Urarekin eta gatzarekin ere egosi daitezke (20 gramo gatz litro bakoitzeko), egiten diren arte. Beste aukera bat da osotara kozinatzea (piperrak erretzea, pistoa egitea, barazkiak frijitzea eta tomate saltsa prestatzea). Kozinatu ondoren, xukatu eta beroak daudela sartu behar dira, potoaren laurdena bete arte. BERDURAK GORDINIK SAR DAITEZKE. Asmatu duzu, baieztapen hori okerra da Barazkiak eta berdurak, kontserban sartu aurretik, prozesatu egin behar dira (norberaren gustuen edo erabileraren araberakoa izango da hori). Ur irakinetan sartzea da aukera bat, denbora labur batez, ahalik eta mantenugai gutxiena gal dezaten. Hala, testura ezin hobea hartzen dute gero ozpinetan ontzeko, adibidez. Urarekin eta gatzarekin ere egosi daitezke (20 gramo gatz litro bakoitzeko), egiten diren arte. Beste aukera bat da osotara kozinatzea (piperrak erretzea, pistoa egitea, barazkiak frijitzea eta tomate saltsa prestatzea). Kozinatu ondoren, xukatu eta beroak daudela sartu behar dira, potoaren laurdena bete arte. OZPINKIAK EGITEKO, OZPINA DILUITU GABE EGOTEA KOMENI DA. Ez duzu asmatu, baieztapen hori okerra da Ozpin puruak luzaroago kontserbatu ditzake landareak esterilizatzen ibili beharrik gabe, baina usain eta zapore biziegiak ere ematen dizkie, eta pertsona askorentzat ez da izaten atsegina. Ozpinetan ontzeko, ozpina eta ura erdi eta erdi jar daitezke, eta hiru zati ozpin eta bestea ura. Horrela eginda, galdu egiten du esterilizatzeko ahalmena, eta beraz, komeni izaten da potoak maria bainuan esterilizatzea 10-20 minutuz ozpinkia prestatu ondoren (adibidez, luzokerrak ozpinetan). OZPINKIAK EGITEKO, OZPINA DILUITU GABE EGOTEA KOMENI DA. Asmatu duzu, baieztapen hori okerra da Ozpin puruak luzaroago kontserbatu ditzake landareak esterilizatzen ibili beharrik gabe, baina usain eta zapore biziegiak ere ematen dizkie, eta pertsona askorentzat ez da izaten atsegina. Ozpinetan ontzeko, ozpina eta ura erdi eta erdi jar daitezke, eta hiru zati ozpin eta bestea ura. Horrela eginda, galdu egiten du esterilizatzeko ahalmena, eta beraz, komeni izaten da potoak maria bainuan esterilizatzea 10-20 minutuz ozpinkia prestatu ondoren (adibidez, luzokerrak ozpinetan).